به گزارش میلیتاری پارسی به نقل از گروه دفاع و امنیت مشرق، پس از نتایج موفق بدست آمده در عملیات کربلای۵ که در آن عراق با همه گونه آمادگی اطلاعاتی، تسلیحاتی و لجستیکی حضور داشته و ایران دو هفته قبل از آن عملیات ناموفق کربلای۴ را بدلیل ارسال اطلاعات ماهواره ای به دشمن توسط آمریکا پشت سر گذاشته بود، کشورهای پشتیبان عراق، وارد مرحله جدیدی در حمایت های خود از صدام شده و به رویایی مستقیم با ایران اقدام کردند. بیشترین نقش فعال در این مرحله را آمریکایی ها ایفا کردند بطوری که ایجاد مشکلات در مسیرهای صادرات و واردات دریایی، حمله به کشتی های ایرانی ورود به آب های سرزمینی ایران، حمله به سکوهای نفتی، انهدام ناوهای جوشن و سبلان و از همه بیشرمانه تر، ساقط کردن یک فروند هواپیمای مسافربری ایرباس با ۲۹۰ نفر انسان بیگناه از آن جمله اقدامات است.

 

از سه میلیون سهمیه مصوب ایران، تنها حدود ١٠٠ هزار بشکه تولید مى شد و با اینکه قیمت نفت در دنیا بالاى ٢٠ دلار بود، نفت را با قیمت ٦ دلار از ایران می خریدند و این از لحاظ عملى و روانى تأثیرات نامطلوبی بود.
بعد از عملیات کربلاى٥ حضور آمریکایى ها بسیار متفاوت تر از قبل شد. در اوایل سال ٦٦ ، تعداد ٨٥ ناو و شناور آمریکایى در جنگ با ایران عمل مى کرد در حالیکه تا پیش از این سال حدود 10 فروند بود و در این مقطع حساس مسئولیت به سپاه واگذار شد تا در این منطقه به اقدامات متقابل و دفاع دست بزند و شکل گیرى نیروى دریایى سپاه با حضور آمریکایى ها همزمان شد. در این مقطع شناورهای عراقی بسیار کم دیده می شد اما حضور ناوهای آمریکایی پرتعداد بوده و به حالت رویایی مستقیم به همراه پشتیبانی هوایی تبدیل شده بود.
با توجه به اینکه تجهیزات دریایی ایران پیش از انقلاب همگی غربی بوده و هیچ گونه ارتقاء بومی سامانه ای نداشتند، سطح توانمندی و نقاط ضعف آنها کاملاً برای دشمن شناخته شده بود. بنابراین نیاز بود تا با وسائل متفاوتی و روش بومی با دشمن مقابله می شد.
بدین ترتیب با استفاده از قایق های تندرو، در سال 66 اقدامات متقابل علیه آمریکایی ها آغاز شد. در آن زمان قایق های تندرو که شاید معروفترین آنها قایق های «عاشورا» باشند، تنها به مین های دریایی، پرتابگرهای راکت 12 تایی 107 میلیمتری با حداکثر برد 8.5 کیلومتر و تیربارهای 12.7 میلیمتری مجهز بودند و راکت انداز آر پی چی و یا موشک های دوش پرتاب سطح به هوا نیز در آنها مشاهده می شد. البته در آن دوران برای کاهش خطای شلیک، راکت ها از فاصله نزدیک به سمت کشتی های دشمن شکلیک می شدند.
در نمونه هایی از قایق های تندروی آن زمان حتی توپ بدون عقب نشینی 106 نیز نصب شده بود که از کارایی ترکیب آنها با قایق ها در عمل، اطلاع چندانی در دست نیست.

 

 

 

 

 

 

به گزارش مشرق آمریکایی ها در واکنش به این راهبرد جدید، کمی کند و با احتیاط عمل نمودند که به دلیل ناشناخته بودن ماهیت آن بود. با این رویکرد، ایران توان مقابله به مثل را بدست آورده و تا انتهای جنگ تحمیلی هر زمان که دشمن ضربه ای وارد می کرد، توان مقابله به مثل در کمتر از یک ساعت وجود داشت.
از اسفند ماه 65 تا پایان جنگ حدود 100 عملیات مقابله به مثل اجرا شد. در ابتدا به ازای هر 6 کشتی مورد تهاجم ایرانی، یک کشتی دشمن مورد تهاجم قرار می گرفت، در سال 66 این نسبت یک به یک شد و در سال 67 به ازای هر دو کشتی ایرانی به سه کشتی دشمن حمله می شد. در تمام این مدت آمریکایی ها با بیش از 80 کشتی و حدود 500 هواپیمای نظامی در منطقه، موفق به توقف این عملیات های قایق های تندرو نشدند. بدین ترتیب استفاده از قایق های تندرو به عنوان دکترین عملیاتی بسیار کارآمد،‌ مؤثر و کم‌هزینه در نبردهای دریایی مطرح و تثبیت گردید. در واقع قایق‌های تندرو به قدری موفق بودند که شکل گیری نیروی دریایی سپاه بر اساس آنها صورت گرفت و این موفقیت همچنین باعث تحول در دکترین‌ حوزه‌های مختلف شد.
ضربه زدن به ناو یک میلیارد دلاری و بالگردهای پیشرفته و انهدام چندین شناور آمریکا از نتایج این گونه عملیات های دریایی بود.
ایده قایق‌های تندرو به همراه ایمان،‌ اراده و پشتکار رزمندگان برای مقابله با ناوهای غول‌پیکر آمریکا مطرح شد و وجود خود را به آنها تحمیل کرد و باعث شد که خود آمریکایی‌ها اعتراف کنند در مقابل مقاومت رزمندگان ایرانی در دریا شکست خوردند و قایق‌های تندرو فصل جدیدی را در محاسبات دشمن ایجاد کرد.
با توجه به لزوم وجود یک نگاه جامع به حوزه هایی که مجموعه نظامی کشور به آن وارد می شود رویکرد علمی و مهندسی به قایق های تندرو نیز در دستور کار قرار گرفت.
هرچند قایق های تندرو در سایر نقاط دنیا مورد استفاده قرار می گیرد ولی آنچه در ایران اتفاق افتاده و تولید علم محسوب می‌شود، شناورهای تندرویی است که در شرایط مختلف دریا پایداری داشته و توانایی حمل و بکارگیری انواع سلاح‌ را دارند.
امروز نیز دکترین دریایی اکثر کشورهای مطرح، برگرفته از تئوری های دریایی آمریکا بوده و با توجه به سرمایه گذاری این کشور در راستای راهبردهای تعریف شده خود و پیشرفت های فناوری دریایی این کشور، با این راهبردها و تعاریف، عملاً احتمال پیروزی در رویایی دریایی با این کشور چندان بالا نخواهد بود.
کشورهای فرامنطقه ای با نگاه راهبردی عمیق خود به دریا، حتی پیش از کشف مقادیر عظیم انرژی در منطقه خاورمیانه، تسلط بر دریا و تنگه های مهم را تسلط بر کل دنیا می دانستند و پس از پایان جنگ جهانی دوم، منطقه خلیج فارس هرگز از حضور کشورهای بیگانه و گسترش فیزکی آنها در پهنه دریا خالی نبوده است. بدین ترتیب دریا، یک منطقه تقابل راهبردی بین قدرت ها بوده و گرانترین و پیشرفته ترین تسلیحات در این عرصه برای کنترل میدان های مورد نظر بکارگرفته می شود.
با توجه به شرایط جغرافیای کشور با وجود مناطق دریایی در شمال و جنوب ایران، عرصه دریا یکی از محورهای استراتژیک دفاعی ما است و از اینرو لازم است در دریا قدرتمند باشیم و توانایی نبرد پیروزمندانه را در دریا به دست آوریم.
با توجه به اینکه در عرصه نبردهای دریایی، پدیده ها حالت ایستا نداشته و نبرد دینامیک و پویا می باشد، به اندازه ارزش سامانه ها، نیروها نیز ارزش دارند به همین دلیل شناورهای تندرو به همراه نیروهای آموزش دیده بومی که با دریا بزرگ شده اند، یکی از مهمترین بخش های سیاست دفاعی-رزمی کشورمان است.
به گزارش مشرق، پس از جنگ تحمیلی، تلاش برای به خدمت گرفتن بهترین شناورهای تندروی دنیا در کنار توسعه بومی آنها و فناوری های کاربردی نظیر سلاح، ادوات ناوبری و مسیریابی و سامانه های مخابراتی امن آغاز شد و با روندی بی توقف و رو به رشد، ادامه یافت. استفاده از آخرین سامانه های الکترونیکی ساخت داخل مانند سامانه های کشف و ردیابی سیگنالی، بیسیم های دیجیتال در شناورهای تندرو و اتصال به سامانه های جامع نظارت و ردیابی اهداف از جمله این فعالیت ها می باشد که به خوبی ارزش خود را در فضای مدرن رویایی دریایی اثبات نموده است، بطوریکه در سال جاری، پس از کشف یک زیردریایی ناشناس در حوالی تنگه هرمز، قایق های تندرو به سمت محل حرکت کرده و با قرار گیری بر بالای این زیردریایی، در فرکانس کانال ارتباطی خاص آن، پیام های اعلام هویت را منتقل نمودند که با درخواست زیردریایی مبنی بر فاصله گرفتن قایق ها از محل برای به روی آب زیردریایی و برافراشتن پرچم(به جای اعلام هویت از طریق پیام) روبرو شدند و با رؤیت پرچم آمریکا و ممانعت شناروهای ایرانی، زیردریایی مجبور به فاصله گرفتن از منطقه شد.
در زمینه های تسلیحاتی، بکارگیری پایدار کننده های هیدرولیکی و سامانه کنترل آتش، شلیک مؤثرتر راکت 107 میلیمتری را از فاصله دورتر و چند کیلومتری(بیشتر از برد سامانه هایی مانند فالانکس) ممکن نموده و نصب توپ های 23 میلیمتری تک لول نیز آتش سنگین تری در مقایسه با تیربارهای 12.7 میلیمتری ایجاد می نماید.
اما در عصری که در تمام رده ها سلاح موشکی یافت می شود، موشک های کروز کوتاه برد و میانبرد دریایی با عملکرد خودکار، نصب شده بر شناورهای تندروی ایرانی، مؤثرترین سلاح آنها باشند که این قایق ها را حتی از برد توپ های کالیبر بالای ناوهای دشمن دور نگه می دارند، بعلاوه، سطح مقطع کم این قایق ها و سرعت بالای آنها ترک سریع محل شلیک و عدم فرصت کافی برای پاسخ دشمن را ممکن می سازد.
در طرح های جدیدتر، ساخت بدنه های پیشرفته ای در دستور کار قرار گرفته که با درنظر گرفتن نقاط مرزی پایداری طراحی شده و با بهره گیری از سطوح تخت به صورت مایل و استفاده از کامپوزیت های پلیمری، سطح مقطع راداری کمتری را فراهم کرده
 

 

پس از نتایج به دست آمده در عملیات کربلای 5 که در آن عراق با همه گونه آمادگی اطلاعاتی، تسلیحاتی و لجستیکی حضور داشت و ایران نیز دو هفته قبل از آن عملیات ناموفق کربلای 4 را به دلیل ارسال اطلاعات ماهواره ای به دشمن (توسط آمریکا) پشت سر گذاشته بود، کشورهای پشتیبان عراق وارد مرحله جدیدی در حمایت های خود از صدام شده و به رویارویی مستقیم با ایران پرداختند.

بیشترین نقش فعال را در این مرحله آمریکایی ها ایفا کردند. به طوری که ایجاد مشکل در مسیرهای صادرات و واردات دریایی، حمله به کشتی های ایرانی، ورود به آب های سرزمینی ایران، حمله به سکوهای نفتی، انهدام ناوهای جوشن و سبلان و از همه بی شرمانه تر، ساقط کردن یک فروند هواپیمای مسافربری ایرباس با 290 نفر انسان بی گناه بخشی از آن اقدامات بوده است. بعد از عملیات کربلای 5 حضور آمریکایی ها بسیار متفاوت از قبل شد. در اوایل سال 66 ، تعداد 85 ناو و شناور آمریکایی در جنگ با ایران حضور فعال داشتند در حالی که تا پیش از این سال حدود 10 فروند فعال بود. در این مقطع حساس، مسوولیت به سپاه واگذار شد تا در این منطقه به اقدامات متقابل و دفاع دست بزند و می توان گفت شکل گیری نیروی دریایی سپاه با حضور آمریکایی ها همزمان شد.
 

در آن زمان قایق های تندرو که شاید معروف ترین آن ها قایق های "عاشورا" باشند، به تنهایی به مین های دریایی، پرتابگرهای راکت 12 تایی 107 میلیمتری با حداکثر برد 5.8 کیلومتر و تیربارهای 7.12 میلیمتری مجهز بودند و راکت انداز آرپی جی و یا موشک های دوش پرتاب سطح به هوا نیز در آنها مشاهده می شد. البته در آن دوران برای کاهش خطای شلیک، راکت ها از فضا نزدیک به سمت کشتی های دشمن شلیک می شد.

از اسفندماه 65 تا پایان جنگ، حدود 100 عملیات مقابله به مثل اجرا شد. ابتدا در مقابل هر شش کشتی مورد تهاجم ایرانی، یک کشتی دشمن مورد تهاجم قرار می گرفت. در سال 66 این نسبت یک به یک شد و در سال 67 در مقابل هر دو کشتی ایرانی، به سه کشتی دشمن حمله می شد و بدین ترتیب استفاده از قایق های تندرو به عنوان دکترین عملیاتی بسیار کارآمد، موثر و کم هزینه در نبردهای دریایی مطرح و تثبیت گردید.

در واقع قایق های تندرو به قدری موفق بودند که شکل گیری نیروی دریایی سپاه بر اساس آنها صورت گرفت و این موفقیت همچنین باعث تحول در دکترین حوزه های مختلف شد. هر چند قایق های تندرو در سایر نقاط دنیا نیز مورد استفاده قرار می گیرد ولی آنچه در ایران اتفاق افتاد و تولید علم محسوب می شود، استفاده از شناورهای تندرو است که در شرایط مختلف دریا، پایداری داشته و توانایی حمل و به کارگیری انواع سلاح را دارند. 

پس از جنگ تحمیلی، تلاش برای به خدمت گرفتن بهترین شناورهای تندروی دنیا در کنار توسعه بومی آنها و سایر فناوری های کاربردی نظیر سلاح، ادوات ناوبری و مسیریابی و سامانه های مخابراتی امن آغاز شد و با روندی بی توقف و رو به رشد ادامه یافت. در زمینه های تسلیحاتی، به کارگیری پایدار کننده های هیدرولیکی و سامانه کنترل آتش، باعث شلیک موثرتر راکت 107 میلیمتری از فاصله دورتر و چند کیلومتری (بیشتر از برد سامانه هایی مانند فالانکس) شده و نصب توپ های 23 میلیمتری تک لول نیز آتش سنگین تری در مقایسه با تیربارهای 7.12 میلیمتری ایجاد می نماید. 

اما در عصری که در تمام رده ها سلاح موشکی یافت می شود، موشک های کروز کوتاه برد و میان برد دریایی با عملکرد خودکار، شناورهای تندروی ایرانی را حتی از برد توپ های کالیبر بالای ناوهای دشمن دور نگه می دارند. همچنین سطح مقطع کم این قایق ها و سرعت بالای آنها، ترک سریع محل شلیک و عدم فرصت کافی برای پاسخ دشمن را ممکن می سازد. در حال حاضر شناورهای تندروی نیروی دریایی سپاه از متوسط سرعت حدود 55 گره دریایی (نات) برخوردار بوده و شناورهایی با سرعت 60 تا 70 نات نیز موجود است.
 

فرشتگان مرگ؛ از "عاشورا" تا "بلیدرانر"

همان طور که گفته شد، ایده به کارگیری قایق های تندرو به همراه تسلیحات سبک و نیمه سنگین، از دل احتیاجات جنگ و ذهن خلاق نیروهای بومی و با اتکا به توان فنی موجود بیرون آمد. هر چند در آن زمان قایق های تندرو و فاقد تجهیزات پیشرفته ارتباطی، ناوبری و تسلیحات قابل توجه بودند، اما عملکرد موثر آنها باعث حفظ این رده از شناورهای تندروی مختلف با گستره متنوعی از تجهیزات در حال پاسداری در آب های خلیج همیشه فارس شد.

نسل جدید شناورهای تندروی سپاه که با نام "ذوالفقار" معرفی شده است، یک شناور گشت دریایی بوده و بر اساس ایده حمله سریع به کشتی های دشمن طراحی و به موشک های ضد کشتی میان برد و سامانه راداری مربوطه مجهز شده است. موشک ضد کشتی و کروز "نصر 1" با برد 35 کیلومتر پس از قرار گرفتن در خط تولید به فهرست تسلیحات این شناور تندرو اضافه شد که برد دورایستایی بهتری به این شناور در مقابله با تسلیحات ناوهای دشمن می دهد.

کارآیی مناسب، سرعت بالا، مانور سریع و دریانوردی خوب را از ویژگی های نسل جدید این شناور برشمرده اند. بدنه این شناور بر اساس استانداردهای جهانی طراحی و ساخته شده است و از پیشرفته ترین تجهیزات بومی مخابراتی، ناوبری و الکترونیکی برخوردار است. این شناور تندرو به عنوان یکی از پرتعدادترین نمونه های بعد از سال های دفاع مقدس با حداقل 3.75 متر، بردی برابر 320 مایل دریایی داشته و سه سرنشین دارد.

شمشیر سپاه در خلیج فارس

شناور بلیدرانر یکی از پرماجراترین ادواتی است که در سال های اخیر به سازمان رزم نیروهای مسلح کشور وارد شده است. این شناور در اصل به عنوان یک قایق تندروی مسابقه ای طراحی شده بود و رکورددار سرعت در قایق های کلاس وزنی خود و در واقع سریعترین آنها است و پس از این که مورد توجه فرماندهان نظامی سپاه قرار گرفته و از فروش رسمی آن به ایران ممانعت به عمل آمد، تلاش ها برای خرید آن از مسیر غیرمعمول آغاز گردید. 
 

در اوایل سال 1388 پس از خریداری از یک کشور اروپایی، این قایق از طریق یک واسطه در آفریقای جنوبی به کشتی حامل کالا به مقصد ایران تحویل داده شد. هر چند نیروهای امنیتی آمریکا دیر از این ماجرا مطلع شدند اما با اطلاع دادن به نیروی دریایی این کشور، موجبات تعقیب این کشتی توسط یک ناو جنگی در اقیانوس هند را فراهم نمودند. 

این ناو جنگی با حرکت در فاصله نزدیک و حتی تا 500 متری، قصد ممانعت از ورود این کشتی به آب های ایران را داشت که با عزیمت یگان اسکورت نیروی دریایی سپاه و رسیدن به فاصله حدود 65 کیلومتری، مجبور به ترک منطقه شد. بدین ترتیب تحریم های یک جانبه آمریکا در این خصوص با وجود روی آوردن به نیروی نظامی بی اثر شد. 
 

پیش از این، بلیدرانر تنها در مسابقات قایق رانی شرکت می کرد اما متخصصان صنایع دریایی کشورمان آن را به شناوری با قابلیت حمل راکت اندازهای دریایی 107 میلیمتری 11 لوله ای پایدار شده، رادار جست و جوی دریایی با برد حدود 30 کیلومتر و تیربار 7.12 میلیمتری تبدیل کردند این شناور در آینده به پرتابگرهای موشک و اژدر نیز تجهیز شده و به طور گسترده در خدمت واحدهای عملیاتی در تمام آب های جنوبی ایران قرار می گیرد. بیشینه سرعت این قایق بیشتر از 70 نات (بیش از 130 کیلومتر بر ساعت) است و نمونه تولید شده آن، سراج 1 نامیده شده است.

شناور سراج

شناور سراج 1 شناور تندروی تهاجمی راکت انداز و متناسب با مناطق آب و هوای گرمسیری است. جنس بدنه این شناور فایبرگلاس بوده و مجهز به امکانات بومی مخابراتی و ناوبری الکترونیکی است که در سرعت بالا در داخل کابین، تغیرات ارتفاعی ناشی از حرکت بر روی آب و صدای زیاد احساس نمی شود. همچنین در شرایط طوفانی دریا، سرنشینان آن شدت امواج را احساس نخواهند کرد. 
 

این شناور در زمینه های مختلفی چون حفظ تعادل در سرعت بالا، رفتار مناسب عملیاتی در شرایط گوناگون و قدرت موتور بالا در کنار طراحی و ساخت بدنه مناسب از ویژگی های قابل توجهی برخوردار بوده و توان دریایی ایران را افزایش می دهد. بدنه شناور سراج در نوع خود کم نظیر بوده و به نیروی دریایی ایران توان بسیار بالایی را اضافه خواهد کرد.
 

شناور یامهدی

قایق تندروی "یامهدی" یک شناور بدون سرنشین پرسرعت، مجهز به حسگرهای مختلف و دارای سه مقر پرتاب راکت است. این شناور با بدنه کامپوزیتی دارای سطح مقطع راداری پایین بوده و می تواند به صورت کنترل از راه دور هدایت شود. "یامهدی" بر اساس یک قایق سرنشین دار دونفره گشتی ساخته شده و شناوری "اثرسطح محسوب می شود که دارای ویژگی هایی از طرح قایق های کاتاماران بوده و توان حرکت سریع در دریای مواج را دارد. 

گفتنی است که شناورهای تندروی کنترل از راه دور اخیرا توسط رژیم صهیونیستی نیز در خلیج فارس به کار گرفته شده است. استفاده از شناورهایی با سامانه های پردازشگر و هوشمند و بدون سرنشین، امکان به کارگیری تسلیحات راکتی را در مناطق عملیاتی افزایش داده و خطرات نیروهای انسانی در استفاده از سلاح  های کوتاه برد را به نحو چشمگیری کاهش داده است.
 

"یامهدی" دارای طول 11.9 متر، عرض 3.1 متر و ارتفاع 1.5 متر با آبخور 65 سانتی متری است. جرم آن 5.8 تن بوده و دارای دو موتور 660 اسب بخار است که آن را به سرعت 50 نات برابر 92.5 کیلومتر بر ساعت (25.69 متر بر ثانیه) می رساند.